همه چیز درباره فشار خون

فشار خون به معنای اندازه‌گیری فشاری است که خون را به دیواره رگ‌های خونی وارد می‌کند. قلب خون را به داخل شریان‌های بدن گردش می‌دهد. فشار خون بالا (هایپر تنشن: Hypertension) موجب می‌شود که قلب کار گردش خون را به‌سختی انجام دهد، این امر نیز باعث سخت شدن سرخرگ‌ها، تصلب شریان‌ها، مشکلات کلیوی، سکته، و بیشتر شدن نارسایی قلبی می‌گردد.

فشار خون نرمال و معمولی چیست؟

خواندن فشار خون شامل دو عدد می‌شود :

عدد بالا (سیستولیک)

عدد پایین (دیاستولیک)

محدوده نرمال فشار خون عبارت‌اند از:

طبیعی: کمتر از ۱۲۰ روی ۸۰ (۱۲۰/۸۰)

پیش از مبتلا شدن به فشار خون بالا : ۱۲۰-۱۳۹ به روی ۸۰-۸۹

مرحله ۱ : ۱۴۰-۱۵۹ روی ۹۰-۹۹

مرحله ۲ : ۱۶۰ و بالاتر روی ۱۰۰ و بالاتر

فشار خون بالا در افراد بالای ۶۰ سال: ۱۵۰ و بالاتر روی ۹۰ و بالاتر

افرادی که فشار خون بالاتر از حد طبیعی دارند باید با دکتر خود مشاوره کنند. بدین ترتیب، می‌توانند اقدامات لازم را برای کاهش و کنترل آن انجام دهند.

چه عواملی باعث فشار خون بالا می‌شود؟

علل دقیق فشار خون بالا هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است. اما از جمله عوامل و شرایطی که موجب گسترش و ایجاد آن می‌شوند، به شرح زیر است:

• استعمال دخانیات
• اضافه وزن یا چاقی
• عدم فعالیت بدنی، ورزش نکردن
• مصرف بیش از حد نمک
• مصرف بیش از حد الکل (بیش از ۱ تا ۲ بار در روز)
• استرس
• سن بالا
• ژنتیک
• سابقه خانوادگی در فشار خون بالا
• بیماری مزمن کلیه
• اختلالات آدرنال و تیروئید
• اختلالات تنفسی هنگام خواب

فشار خون اولیه

۹۵ درصد مواردی که در خصوص فشار خون بالا در امریکا گزارش‌شده، علت اصلی آن مشخص نشده است. به این نوع فشار خون، فشار خون اولیه می‌گویند .

هرچند که فشار خون اولیه تا حدودی مرموز باقی‌مانده، اما به عوامل اساسی و خطرناکی مرتبط می‌باشد. فشار خون بالا بیشتر در خانواده‌ها و برای مردان نسبت به زنان بیشتر اتفاق می‌افتد. سن و نژاد نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. در ایالات‌متحده، سیاه‌پوستان دو برابر سفیدپوستان به فشار خون بالا مبتلا می‌شوند. البته قابل ذکر است که این تفاوت در حدود سن ۴۴ سالگی کمتر شده و بعد از ۶۵ سالگی، زنان سیاه بیشتر در معرض مبتلا به فشار خون بالا قرار می‌گیرند.

فشار خون اولیه نیز تا حد زیادی تحت تأثیر رژیم غذایی و سبک زندگی قرار دارد. به‌عنوان مثال ارتباط بین نمک و فشار خون بالا بارز می‌باشد. افرادی که در جزایر شمالی ژاپن زندگی می‌کنند، نمک بیشتری از هر فرد دیگری در جهان استفاده می‌کنند. همین امر افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا در این قشر را بالاتر از سایر افراد می‌برد. در مقابل، افرادی که هیچ‌گونه نمکی به غذای خود اضافه نمی‌کنند، می‌توان گفت تقریباً هیچ نشان‌هایی از فشار خون در این افراد دیده نمی‌شود.

اغلب افراد مبتلا به فشار خون بالا به مصرف نمک حساس هستند. این بدان معناست که مصرف هر مقداری بیش از حداقل نیاز بدن به نمک، برای این‌گونه افراد زیاد و مضر تلقی شده و فشار خون آن‌ها را افزایش می‌دهد.

عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به فشار خون را افزایش دهند:

• چاقی
• دیابت
• استرس
• مصرف ناکافی پتاسیم، کلسیم، و منیزیم
• عدم فعالیت بدنی
• مصرف بیش از حد الکل

فشار خون ثانویه

فشار خون ثانویه بدین معناست که می‌توانیم یک علت مستقیم و مشخص برای آن شناسایی کرد. از جمله علل شناخته‌شده برای فشار خون بالای ثانویه که همچنین دارای بالاترین رتبه نیز می‌باشند، می‌توان به بیماری‌های کلیوی اشاره کرد . همچنین فشار خون بالا نیز می‌تواند از طریق تومورها یا هرگونه ناهنجاری دیگری موجب شود. ناهنجاری‌هایی که باعث می‌شود غدد آدرنال (غدد کوچک در بالای کلیه) مقادیر زیادی هورمون ترشح نمایند. در نهایت این هورمون‌ها باعث بالا رفتن فشار خون می‌شوند.

قرص های ضدبارداری -به‌طور خاص دسته حاوی استروژن- و همچنین بارداری و هرگونه دارویی که باعث انقباض عروق خونی بشود از جمله دلایل افزایش فشار خون می‌باشند.

چه کسانی در معرض مبتلا شدن به فشار خون بالا هستند؟

• افرادی با اعضای خانواده‌ای که دارای فشار خون بالا هستند
• افراد سیگاری
• آمریکایی‌های آفریقایی تبار
• زنان باردار
• زنانی که قرص‌های ضدبارداری مصرف می‌کنند
• افراد بالای ۳۵
• افرادی که دارای اضافه وزن یا چاق هستند
• افرادی که فعالیت بدنی ندارند
• افرادی که بیش از حد الکل مصرف می‌نمایند
• افرادی که غذاهای چرب بیش از حد می‌خورند و یا از مواد غذایی با نمک زیاد مصرف می‌کنند
• افرادی که در خواب مشکل تنفسی دارند.

۹ روش اساسی کنترل فشار خون بدون مصرف دارو:

1. کم کردن وزن و کنترل محدوده وزنی
2. ورزش به‌صورت مداوم و منظم
3. خوردن غذاهای سالم ( مصرف لبنیات، مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم مانند سبزی‌ها، توجه به محتویات مواد غذایی خریداری‌شده)
4. کاهش مصرف کردن سدیم( از جمله مواد غذایی حاوی سدیم، نمک و فست فود می‌باشد)
5. کاهش مصرف کافئین در روز
6. کاهش مصرف الکل
7. ترک سیگار و سایر دخانیات
8. کاهش استرس
9. در نهایت می‌توانید فشار خون را به‌طور منظم در خانه اندازه بگیرید و این‌که به‌صورت منظم تحت مراقبت دکتر باشید.

سخن آخر

با عوامل ایجاد فشار خون تا چه اندازه آشنایی داشتید؟ برای پیش‌گیری از آنچه می‌کنید؟

فشار خون بیماری رایجی است که شاید آن را با مصرف بالای نمک و بالا رفتن سن بشناسیم. اما هرکسی به آن مبتلا نمی‌شود. اگر یک سبک زندگی سالم را پیش بگیرید، جای نگرانی وجود ندارد. با رژیم‌های غذایی ملایم و مستمر وزن خود را کنترل کنید.

فعالیت‌های ورزشی را جدی بگیرید. هر هفته به‌صورت منظم چندساعتی را به تحرک و فعالیت‌های ورزشی اختصاص دهید و از زندگی سالم خود لذت ببرید.