روزنامه شهروند: آیا شما هنوز از کلمات قدیمی مانند «صبر کن پدرت بیاد خونه» یا «ای کاش بیشتر شبیه خواهرت بودی» و… برای کودک خود استفاده میکنید. قطعا دوره استفاده از این عبارات کمی قدیمی شده و شاید بتوان گفت استفاده از این عبارات به جای آنکه بار معنایی مثبتی داشته باشد، گاهی میتواند تاثیرات بسیار منفی روی فرزند شما بر جا بگذارد و بیش از آنکه مفید باشد، به او آسیب برساند.
پژوهشگران در تازهترین تحقیقات خود به نتایج جالبی دست یافتند و به والدین توصیه کردند که به هیچ وجه از عبارات زیر برای فرزند خود استفاده نکنند:
١- عالی بود! آفرین!
محققان در مطالعات خود دریافتهاند هنگامی که کودک شما کاری را درست انجام میدهد، استفاده از عباراتی مانند «دختر خوب یا آفرین و…» به جای آنکه انگیزه کودک را بیشتر کند، وابستگی او به تأیید و تصدیق شما را بیشتر میکند. درواقع این تمجیدها را برای وقتی بگذارید که کار آنها واقعا موجه است و همانطوری که شما واقعا خواستهاید آن را انجام دادهاند. به جای آنکه بگویید «عالی بود» بگویید، «کمک خوبی بود، دوست دارم همکارت باشم».
٢- تمرین کن تا اول شوی
درست است که هر چه کودک شما وقت بیشتری به خود اختصاص دهد و تمرین خود را در هر فعالیتی بیشتر کند، مهارتهای او بهتر خواهد شد اما با استفاده از عبارت «تمرین کن تا نفر اول شوی» فرزند شما احساس میکند که همیشه باید در هر زمینهای اول باشد و اگر شکست بخورد یعنی به اندازه کافی تمرین نکرده است. بهتر است به جای اینکه به فرزندتان بگویید «تلاش کن اول شوی» او را به تمرین سخت تشویق کنید تا کمبودهای خود را اصلاح و از پیشرفت خود احساس غرور کند.
٣- تو خوبی!
وقتی زانوی کودک شما خراشیده میشود و او شروع به گریه میکند، شما با گفتن این جمله «خوبی چیزی نشده!» قصد دارید به او این اطمینان را بدهید که خیلی صدمه ندیده است اما گفتن این جمله ممکن است فقط احساس او را بدتر کند؛ کودک شما گریه میکند چون خوب نیست و زخمی شده است. وظیفه شما این است که به او کمک کنید با این احساس و هیجانات خود مقابله کند نه اینکه درد او را کم کنید. پس به جای گفتن این عبارت، او را در آغوش بگیرید و بگویید «چقدر وحشتناک زمین خوردی آیا میخواهی زخمتو پانسمان کنم؟»
۴- عجله کن!
فرزند شما سر میز صبحانه بازیگوشی میکند و اصرار دارد که بند کفشش را ببندد از طرفی سرویس مدرسهاش هم بهزودی میآید و شما مدام به او استرس وارد میکنید که «زود باش، عجله کن» بهتر است به جای استرس واردکردن با او بازی کنید و مسابقه بدهید؛ مثلا بگویید «ببینیم کی زودتر شلوارش رو پاش میکنه» با این روش کودک برای بردن از شما سریع صبحانهاش را خورده و آماده میشود.
۵- من رژیم دارم!
نگران اضافه وزنتان هستید؟ اگر فرزندتان هر روز روی راهپلهها صدای شما را بشنود که با همسایهتان دردل کرده و مدام از چاقی خود شکایت میکنید، ممکن است پیش خود یک بدن ناسالم را تجسم کند. بهتر است به جای شکایت از اضافهوزنتان بگویید «من سالم غذا میخورم و از این احساس لذت میبرم» همچنین نگویید «نیاز به ورزش دارم تا وزنم کم شود» چون این جمله مفهوم شکایت دارد. بهتر است به جای آن بگویید «هوای بیرون چقدر برای پیادهروی خوبه» این جمله حتی میتواند کودکتان را به پیادهروی و ورزش همراه با شما ترغیب کند.
۶- پول خریدنش را ندارم
وقتی کودک شما اصرار به خرید یک اسباببازی جدید دارد، از این جمله استفاده نکنید؛ چون به این معنی است که شما کنترل امور مالی خود را در دست ندارید و این میتواند برای بچهها ترسناک باشد. همچنین آنها ممکن است پیش خود فکر کنند «اگر شما استطاعت ندارید، پس چگونه یک خانه گرانقیمت در شمال شهر خریدهاید؟»
بهتر است به جای این جمله بگویید «ما این اسباببازی را نمیخریم؛ چون به پولش برای چیزهای مهمتر نیاز داریم». در صورتی که او اصرار کرد شما میتوانید با او درباره نحوه پسانداز و مدیریت پول حرف بزنید.
٧- با غریبهها حرف نزن!
درک این جمله برای کودک کمی سخت به نظر میرسد؛ چون ممکن است آن فرد ناشناس به فرزند شما محبت کرده و به همین دلیل کودکتان به او به عنوان یک غریبه نگاه نکند. به جای بکاربردن این جمله، بهتر است داستانها و مثالهایی را در اینباره برای او تعریف کنید و بپرسید «اگر یک مرد غریبه به شما پیشنهاد شکلات دهد یا بخواهد شما را سوار ماشینش کند، او چه کار میکند» سپس با یک جواب درست او را راهنمایی کنید.
٨- مراقب باش!
وقتی کودک شما در حال بازی روی میلههای میمون بازی (نوعی وسیله بازی به همین نام) در پارک است و تلاش میکند تعادلش را حفظ کند، گفتن جمله «مراقب باش» این حس را به او منتقل میکند که در حال افتادن است و همین جمله باعث میشود کودک شما حواسش به کاری که انجام میدهد، پرت شود و در نتیجه تمرکزش را از دست بدهد. اگر شما نگران افتادن او هستید، نزدیک او بروید و با آرامش مراقب او باشید.
٩- تا شامت را نخوری از دسر خبری نیست!
استفاده از این عبارت باعث میشود کودک لذت واقعی غذایی را که میخورد، از دست بدهد و این دقیقا مخالف آن چیزی است که شما قصد دارید. برای ترغیبکردن کودکتان به غذاخوردن بهتر است از این عبارت استفاده کنید که «ما اول غذا میخوریم و بعد دسر» شاید این تغییر در عبارت جزیی به نظر برسد اما تأثیر مثبتی روی فرزند شما بر جا میگذارد.
١٠- بذار کمکت کنم!
اگر کودک در حال ساختن یک قلعه با اسباببازیهایش یا درستکردن یک پازل است، برای اتمام آن کمکش نکنید. این کار میتواند استقلال کودک شما را تضعیف کند و باعث میشود او همیشه برای انجام کارهایش به دنبال کسی باشد تا کمکش کند. به جای این کار با پرسیدن چند سوال او را برای تمامکردن پازل یا قلعهاش راهنمایی کنید؛ مثلا بگویید «به نظر تو این قطعه در اینجا باید قرار بگیرد؟»، «چرا فکر میکنی اینجا خوبه؟» «بیا یه بار دیگه امتحان کنیم؟»