چه نوع لامپ رشد گیاه LED برای گیاهان بهتر است؟
تنها لامپ های رشد گیاه LED ارغوانی رنگ هستند و آن هم فقط تعدادی از آن ها. اما در واقعی اینطور نیست. رنگ لامپ رشد گیاه به این دلیل ارغوانی به نظر می رسد که از دیودهایی به رنگ های مختلف در آن ها استفاده شده است: بیشتر آبی و قرمز. این تابش صورتی/ارغوانی با عنوان «آبی ارغوانی» (blurple) شناخته می شود.
اما دلیل این نامگذاری عموماً تحقیرآمیز چیست؟ این موضوع به نمونه های اولیه لامپ های رشد گیاه LED و به طور خاص نمونه های بی کیفیت آن ها که ساخت چین بود باز می گردد، لامپ هایی که نوری به رنگ آبی ارغوانی از آن ها متساعد می شد. در نتیجه این لامپ ها بود که افراد خریدار دچار سوختگی و تیرگی پوست می شدند. این لامپ های بی کیفیت باعث رشد گیاه نشده و به همین دلیل تاثیری منفی از لامپ های به رنگ ارغوانی در ذهن افراد به جای گذاشتند.
چرا نور لامپ رشد گیاه LED ارغوانی است؟
لامپ های رشد گیاه LED دارای دیودهای متنوعی هستند که هر کدام یک رنگ واحد خاص از نور را تولید می کند. برخی تنها دیودهای رنگ سفید دارند اما برخی دیگر دارای دیودهایی در رنگ های مختلف هستند. ترکیب این رنگ هاست که باعث تولید نوری می شود که قابل مشاهده است. لامپ هایی که نور ارغوانی از خود بیرون می دهند دارای مقادیر زیادی دیودهای رنگ قرمز و آبی هستند. هر چه نسبت رنگ قرمز به آبی کمتر باشد، رنگ نور متساعد شده ارغوانی تر بوده و هر چه این نسبت بزرگ تر باشد رنگ آن صورتی تر خواهد بود. از آنجایی که امواج قرمز مهم ترین طول موج ها برای رشد گیاه بوده و گیاهان علاقه زیادی به نسبت حدود ۵ به ۱ قرمز به آبی دارند، بیشتر لامپ های رشد گیاه LED در واقع حاوی دیودهای قرمز بیشتری نسبت به دیودهای آبی هستند. این بدین معناست که رنگ آن ها بیشتر صورتی است تا ارغوانی، همان رنگ آبی ارغوانی که به آن اشاره کردیم.
چرا لامپ های رشد گیاه LED عمدتاً از دیودهای قرمز و آبی استفاده می کنند؟
گیاهان عمدتاً از رنگ های قرمز و آبی برای فتوسنتز استفاده می کنند. آن ها از رنگ قرمز در حدود ۵ برابر بیشتر از رنگ آبی برای این کار استفاده کرده که بسیار بیشتر از هر رنگ دیگری است. بسیاری از سازندگان لامپ رشد گیاه LED از این دانش استفاده کرده و لامپ های رشد گیاهی ساخته اند که تنها دیودهای رنگ قرمز و آبی در آن ها وجود دارد. به باور آن ها، استفاده از دیودهای سفید به معنای مقادیر بسیار زیادی از رنگ در طول موج های دیگر مانند سبز و زرد خواهد بود که گیاه از آن ها استفاده نمی کند. در واقع با این کار هزینه برقی را خواهید داد که به هدر می رود. با دیودهایی که فقط به رنگ آبی و قرمز هستند، تمام جریان الکتریسیته برای تولید نوری که گیاهان جذب کرده و به انرژی تبدیل می کنند استفاده می شود.
به همین دلیل است که لامپ های رشد گیاه LED تنها دارای دیودهای قرمز و آبی (و گاهی تعداد اندکی سفید) هستند. در واقع اما ، تولید کنندگان لامپ رشد گیاه عمدتاً از دیودهای آبی و قرمز استفاده می کنند زیرا ساخت آن ها ارزان تر و ساده تر نیز هست. اما اکثر مصرف کنندگان همان بهتر بودن رنگ های آبی و قرمز را دلیل اصلی انتخاب این لامپ ها دانسته و همین موضوع باعث شده که گاهی اوقات پیدا کردن لامپ هایی که رنگی غیر از قرمز و آبی داشته باشند دشوار باشد.
آیا لامپ رشد گیاه LED ارغوانی کارآمد است؟
لامپ های رشد گیاه ارغوانی بسیار کارآمد بوده و به خوبی باعث سبز شدن و گل دادن گیاهان می شوند. اما هر روز بیشتر از دیروز متوجه می شویم که نورهای سفید طیف کامل برای گیاهان بهترین گزینه هستند. تحقیقات نشان داده در حالی که گیاهان از رنگ های سبز و زرد استفاده زیادی در هنگام فتوسنتز ندارند اما بدون استفاده نیز نیستند. علاوه بر این، نور خورشید نور سفیدی است که حاوی تمامی رنگ هاست و همین نور مدت ها قبل از این که انسان پای در این کره خاکی بگذارد باعث رشد گیاهان شده است. لامپ های تخلیه با شدت بالا (HID) مدت زیادی نیست که برای رشد گیاهان استفاده می شوند اما دهه هاست که کاربرد داشته و آن هم رنگ سفید تولید می کند.
لامپ های هالید فلزی نیز رنگ سفید سردتری تولید می کنند، در حالی که مقدار رنگ آبی در آن ها بالاتر است اما لامپ های HPS رنگ سفید گرمتری از خود ساتع می کنند که رنگ زرد، نارنجی و قرمز در آن ها بیشتر است. هر دوی این لامپ ها دارای مقادیر مشابهی از رنگ ها نیستند، همانند نور خورشید، اما هر دو همچنان رنگ سفید هستند. لامپ های هالید فلزی سرامیکی جدید بسیار نزدیک تر به نور طبیعی خورشید بوده و دارای طیف رنگی بسیار مشابهی هستند. نور ساتع شده از دیودهای LED سفید نیز حاوی طیف رنگی مشابهی با نور آفتاب و لامپ های هالید فلزی سرامیکی است. هم LEDهای سفید و هم لامپ های هالید فلزی سرامیکی در رشد و گل دادن گیاهان بسیار موثرتر از لامپ های LED هستند که تنها دیودهای قرمز و آبی را در خود دارند.
اما حتی یک طیف رنگی بسیار مناسب تر از این ها نیز برای گیاهان وجود دارد.
چه طیف رنگی از رنگ ارغوانی بهتر است؟
همانطور که گفته شد، گیاهان در هر طیف رنگی به دنبال نور هستند اما بیش از هر رنگ دیگری به رنگ های آبی و قرمز نیاز دارند. از این رو این منطقی است که می گویند بهترین نور برای گیاهان شامل تمامی رنگ هاست اما رنگی که حاوی مقادیر بسیار بیشتری رنگ قرمز و بیشتری آبی نسبت به دیگر رنگ هاست. همانطور که گفته شد مقدار نور آبی مورد نیاز گیاهان از مقدار نیازشان به رنگ قرمز کمتر است. تحقیقات نشان داده که اضافه کردن مقداری نور فرابنفش و مادون قرمز کیفیت رشد گیاهان را افزایش داده و به همین دلیل داشتن نوری در طول موج فرابنفش و مادون قرمز بهتر نیز هست.
